Κυνηγώντας το φάντασμα του Τομ Τζόουτ

Μια οικογένεια από την Οκλαχόμα, μεσούσης της οικονομικής κρίσης, μεταναστεύει στην Καλιφόρνια για να βρει μια καλύτερη ζωή. Όμως τίποτα δεν είναι όπως το φαντάζονται, διαβάζοντας τα φυλλάδια που ζητούν εργάτες γης. Αντί να βρουν μια αξιοπρεπή δουλειά, βρίσκονται να πηγαίνουν από περιοχή σε περιοχή στην πολιτεία, βιώνωντας την εκμετάλευση από τα αφεντικά και το μίσος από τους ντόπιους. Και όμως, συνεχίζουν να προσπαθούν εναγωνίως να κρατήσουν την αξιοπρέπεια τους. Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Τομ Τζόουτ, ο μεγάλος γιος της οικογένειας, ο οποίος επιστρέφει από την φυλακή στην γη της οικογένειας του, για να ανακαλύψει ότι τους έχει διώξει η τράπεζα η οποία εκμεταλεύεται την γη αυτή. Σιγά σιγά όμως ανακαλύπτουμε και τους άλλους χαρακτήρες της ταινίας (και του βιβλίου). Ο παππούς και η γιαγιά είναι δεμένοι με τη γη τους, και δεν θέλουν με τίποτα να την εγκαταλείψουν. Ακολουθούν την οικογένεια εκώντες/ακώντες αλλά δεν προλαβαίνουν να φτάσουν ζωντανοί ως την Καλιφόρνια. Τα δύο παιδιά παρακολουθούν όσα συμβαίνουν γύρω τους, χωρίς όμως να παρεμβαίνουν ιδιαίτερα στην πλοκή, παρά μόνο για να απαλύνουν το κλίμα. Η ευθραυστη έγκυος Roseashearn αντιθέτως προσφέρει στο δραματικό κομμάτι, ιδίως όταν καταρρακώνεται ψυχολογικά από την αποχώρηση του άχρηστου και αμφισβιτίσημου ηθικής σ΄θζηγου της, του Conny. Ο μικρός Τζοουτ είναι μια εφηβική εκδοχή του Τομ, ένας συμπαθέστατος αλητάκος. Ο Πατέρας και ο Θείος Τζων είναι δύο άνθρωποι οι οπίοι έχουν τραβήξει τα πάνδεινα, και οι οπίοι αισθάνονται ότι έχουν χάσει τα πάντα, ιδίως όταν έχουν χάσει το βιός τους, ενώ σημαντικός είναι και ο Casey, ένας πρώην πάστορας που έχασε την πίστη του, και στην πορεία γίνεται ένας μαχητικός συνδικαλιστής, ο οποίος όμως θα δολοφονηθεί από τους μπράβους ενός αφεντικού. Και κάπου εδώ μπαίνει ο χαρακτήρας της μητέρας. Μια γυναίκα με αστείρευτο κουράγιο και πολύ ισχυρή θέληση, ικανή να κάνει τα πάντα για να κρατήσει την οικογένεια ενωμένη και να την βοηθήσει να ξεπεράσει τις κακοτοπιές, που δίνει θάρρος στα υπόλοιπα μέλη και γίνεται μια πηγή αισιοδοξίας, ενώ πάντα προσπαθεί να κάνει αυτό που είναι σωστό. Από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές, ο όρκος που δίνει ο Τομ στη μητέρα του, ένας όρκος αδυσώπητου αγώνα ενάντια στην κοινωνική αδικία και το μεγάλο κεφάλαιο, την στιγμή που αναγκάζεται να ξαναπεράσει στην παρανομία και να εγκαταλείψει την οικογένεια, ενώ ο τελικός μονόλογος της μάνας αποτελεί μνημείο αισιοδοξίας, σε μια εποχή που είναι από περίεργη εως άσχημη. Η ταινία βέβαια έχει παραλείψει ίσως την καλύτερη σκηνή του βιβλίου, μια σκηνή που η Roseashern, αφού έχει γενήσει ένα νεκρό παιδί, βρίσκει το θάρρος να θηλάσει έναν άντρα ο οποίος κινδυνεύει να πεθάνει από λοιμό. Ίσως η πιο δυνατή σκηνή όλου του βιβλίου. Παρ’ όλα αυτά, η θέαση αυτής της τόσο επίκαιρης ταινίας, (και ας γυρίστηκε το 1940, η πραγματικότητα του καπιταλισμού και των οικονομικών κρίσεων παραμένει η ίδια, οι πλούσιοι συνεχίζουν να καλοπερνάνε και ο απλός λαός υποφέρει), εμένα μου θύμησε γιατί είμαι πολιτικά και κοινωνικά στρατευμένος. Και αυτό είναι γιατί δεν θέλω ο κόσμος να περνάει όσα περνούν άνθρωποι στο σύμπαν των “Σταφιλιών της οργής”. Γιατί θέλω έναν δίκαιο κόσμο, χωρίς διακρίσεις. Όπου ο καθένας θα μπορεί να ζήσει από τη δουλειά του άνετα και ανθρώπινα. Και γιατί είμαι διατεθημένος να βοηθήσω να χτιστεί ένα κίνημα που να ζητά αυτά τα αυτονόητα πράγματα για όλους. Και, όπου και εάν συμβαίνει, θα είμαι εκεί….Γιατί, παραφράζοντας τα λόγια του Casey, τα κινήματα είναι σαν μια μεγάλη ψυχή, και όσοι πιστεύουν στις κινηματικές διαδικασίες, συμμετέχουν ψυχή τε ή σώματι, ή έστω τις παρακολουθούν, όπου στον κόσμο και να συμβαίνουν αυτές